Opdrachtgeversverklaring

Met een opdrachtgeversverklaring toon je aan dat je een zelfstandig ondernemer bent. Op die manier kunnen er geen verkapte dienstverbanden ontstaan. Sinds 2021 vervangt de opdrachtgeversverklaring de eerder gebruikte modelovereenkomsten voor zzp’ers en freelancers. Het is de opvolger van de DBA modelovereenkomst en VAR-verklaring.

Wat is een opdrachtgeversverklaring?

Een opdrachtgeversverklaring geeft duidelijkheid over de arbeidsrelatie tussen jou als zzp’er of freelancer en je opdrachtgever. De verklaring toont aan dat de zelfstandige geen particulier is, maar een bedrijf.

Op die manier komen beide partijen niet in vervelende situaties terecht. Bijvoorbeeld als de belastingdienst het ziet als een vorm van schijnzelfstandigheid.

Je kunt ondernemen zonder diploma. Maar het kan geen kwaad om te leren ondernemen en te leren boekhouden voordat je officieel voor jezelf begint.

Wanneer heb je een opdrachtgeversverklaring nodig?

Om te ondernemen hebben zelfstandigen geen diploma’s of verklaringen meer nodig. Tegenwoordig moet je je alleen inschrijven bij de Kamer van Koophandel. Toch is alleen een KVK-inschrijving geen absolute garantie dat je werkt vanuit een eigen bedrijf. Om ondernemer voor de inkomstenbelasting te zijn, is soms meer nodig.

Omdat hier twijfelachtige situaties over kunnen ontstaan, was tot het jaar 2000 een middenstandsdiploma verplicht. Toen dit werd afgeschaft, kon de VAR-verklaring opheldering bieden. Bijvoorbeeld als er voor een langere periode een opdracht voor een enkele opdrachtgever werd uitgevoerd. Inmiddels is deze dus vervangen door een opdrachtgeversverklaring.

Waarom een opdrachtgeversverklaring?

Voor zzp’ers en opdrachtgevers is het belangrijk om de onderlinge arbeidsrelatie te verklaren. Je wilt namelijk voorkomen dat de belastingdienst het achteraf als een werkgever-werknemer relatie ziet. In dat geval moet de opdrachtgever jaren later met terugwerkende kracht sociale lasten en pensioen betalen, bijvoorbeeld.

Dat kan flink oplopen. Ook als ondernemer heeft dit vervelende gevolgen. Je kunt fiscale voordelen zoals de zelfstandigenaftrek verliezen als je als werknemer wordt gezien.

Dat is niet per se een uitzondering. Ruim tien procent van de zzp’ers in Nederland zou halverwege 2021 eigenlijk recht hebben op een arbeidscontract, volgens onderzoek in opdracht van de overheid. Dit zijn vooral flexibele krachten in de bouw en zorg. Maar ook de rechtszaak rondom schijnzelfstandige maaltijdbezorgers van Deliveroo heeft in 2021 veel stof doen opwaaien. Kortom: een opdrachtgeversverklaring is geen overbodige luxe.

Word je ondernemer? Lees dan ook over een eigen bedrijf starten, of het inschrijven bij de KvK. Start je een internetbedrijf? Zie dan hoe je online geld kunt verdienen.

Verplichting en handhaving vanuit de belastingdienst

Een opdrachtgeversverklaring is handig, maar niet juridisch verplicht. Je krijgt dus geen boete als je geen verklaring hebt. Wel wordt er sinds 2019 strenger toezicht gehouden op opdrachtgevers.

De belastingdienst kan een opdrachtgever dan ook controleren met een bezoek of boekenonderzoek. Je opdrachtgever kan dan aanwijzingen krijgen om de arbeidsrelatie aan te passen.

Blijft de schijnzelfstandigheid daarna nog bestaan? Dan ziet de belastingdienst de opdrachtgever als kwaadwillend en krijgt die wél een boete.

Hoe krijg je een opdrachtgeversverklaring?

Om een opdrachtgeversverklaring te krijgen, moet je opdrachtgever een anonieme online vragenlijst invullen. Deze vragenlijst heet de Webmodule Beoordeling Arbeidsrelatie (WBA). Hiermee kunnen opdrachtgevers controleren of ze jou als zzp’er kunnen inhuren, of dat er een arbeidscontract nodig is. De module is alleen bedoeld voor opdrachtgevers en zelfstandig ondernemers in Nederland. Na het beantwoorden van de vragen, rolt er een verklaring uit.

Je opdrachtgever moet via de Webmodule Beoordeling Arbeidsrelatie (WBA) een online vragenlijst invullen.

Let op: de opdrachtgeversverklaring die uit de webmodule rolt is geen wettelijk document die bepaalde rechten geeft. Wel geeft het opdrachtgevers en zzp’ers of freelancers een indicatie en kun je ingrijpen van de belastingdienst ermee voor zijn.

Voorwaarden van de belastingdienst

De webmodule controleert de voorwaarden van de belastingdienst. Want om als zelfstandig ondernemer en niet als werknemer te worden gezien door de belastingdienst, moet je aan een paar voorwaarden voldoen. Deze factoren wegen mee:

• Je bepaalt zelf hoe je je werk doet
• Je bent niet verplicht om aanwijzingen van de opdrachtgever op te volgen
• Het werk kan ook door iemand anders gedaan worden
• Je wordt niet doorbetaald tijdens vakantie of ziekte
• Je hebt geen fictief dienstverband
• Je verdient meer dan 16 euro per uur

Natuurlijk wil je ook worden gezien als ondernemer voor de inkomstenbelasting. Alleen een inschrijving bij de Kamer van Koophandel is daarvoor niet genoeg. Om aanspraak te kunnen doen op onder andere de zelfstandigenaftrek, moet je aan de volgende eisen voldoen:

• Je bent aansprakelijk voor de schulden en risico’s van je bedrijf
• Je hebt (bij voorkeur) meer dan 3 opdrachtgevers per jaar
• Je hebt genoeg geld om je bedrijf te laten draaien
• Je investeert genoeg tijd en geld in je bedrijf
• Je gemiddelde jaaromzet is toereikend
• Presentatie van de onderneming

Ik heb een DBA modelovereenkomst, is die nog geldig?

Misschien heb je wel gehoord van de wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA). Volgens de wet DBA ben jij als zzp’er samen met je opdrachtgever verantwoordelijk voor jullie arbeidsrelatie en het voorkomen van schijnzelfstandigheid. Voor de komst van de nieuwe opdrachtgeversverklaring kon je hier een modelovereenkomst voor gebruiken.

Eind 2021 heeft de opdrachtgeversverklaring de modelovereenkomst vervangen. Als je deze verklaring hebt, heb je dus geen modelcontract meer nodig. De meeste modelovereenkomsten zijn inmiddels verlopen en geven na hun vervaldatum geen garanties meer. Er wordt ook niet meer gehandhaafd op deze contracten.

Modelovereenkomst nog wel in omloop

Is je modelovereenkomst nog niet verlopen, bijvoorbeeld omdat je die ooit hebt verlengd? Dan is de overeenkomst nog wel geldig. Tot de vervaldatum kun je deze nog gewoon gebruiken. Heb je geen geldige modelovereenkomst? Dan kun je vanaf nu dus een opdrachtgeversverklaring aanvragen.

Hoe zit het met de VAR-verklaring?

Een Verklaring Arbeidsrelatie of VAR-verklaring is een vroegere voorloper van de opdrachtgeversverklaring. Ook dit papiertje kon gebruikt worden om schijnzelfstandigheid te voorkomen door een duidelijke afbakening van de arbeidsrelatie. De VAR-verklaring is sinds 2016 niet meer geldig. Er zijn ook geen geldige VAR-verklaringen meer in omloop.

Een VAR-verklaring aanvragen was niet verplicht. Integendeel: de overgrote meerderheid van de ondernemers had er geen. En je zal er ook nooit een nodig hebben. Als je zeker bent van het feit dat je een ondernemer bent en de belastingdienst je ook zo ziet, is er dus niets aan de hand.