Rechtsvormen
Bij de oprichting van een bedrijf moet je kiezen voor een rechtsvorm. De eenmanszaak, besloten vennootschap of de vennootschap onder firma zijn bekende ondernemingsvormen, maar er is nog veel meer keus.
Inhoud:
- Wat zijn ondernemingsvormen?
- Populaire ondernemingsvormen
- Natuurlijke ondernemingsvormen
- Privaatrechtelijke ondernemingsvormen
- Publiekelijke ondernemingsvormen
Wat zijn ondernemingsvormen?
Ondernemingsvormen, ook wel rechtsvormen genoemd, zijn de verschillende bedrijfsvormen. De ondernemingsvormen hebben invloed op de aansprakelijkheid, administratie en enkele fiscale zaken van een onderneming. Bij het oprichten van een onderneming kies je een rechtsvorm. Wat voor jouw bedrijf de beste keuze is, hangt af van hoeveel inkomsten en risico’s je verwacht.
Ondernemingsvorm aanpassen is lastig
Dit is een belangrijke keuze want het is lastig om na verloop van tijd de ondernemingsvorm aan te passen. De Kamer van Koophandel houdt bij welke ondernemingsvorm een bedrijf tijdens een bepaalde periode heeft.
De keuze voor de ondernemingsvorm kan later grote gevolgen hebben.
De verschillen zijn belangrijk. Bij sommige ondernemingsvormen is bijvoorbeeld de ondernemer zelf, dus ook met al zijn privé-eigendommen, hoofdelijk aansprakelijk voor alle rechten en plichten (en dus schulden!) die voortkomen uit de onderneming. Bij andere rechtsvormen is het bedrijf zelf verantwoordelijk. Gaat het bedrijf failliet dan kunnen de schuldeisers dus niet de ondernemer kaalplukken.
Eenmanszaak meest populaire ondernemingsvorm
Een van de eerste keuzes die je moet maken als je ondernemer wilt worden is de keuze voor een rechtsvorm. Het overgrote deel van de startende ondernemers begint een eenmanszaak. Van de ongeveer 1,6 miljoen bedrijven die ons land eind 2017 telde, waren er ruim een miljoen deze ondernemingsvorm. Dat is niet zo gek, want veel mensen starten een bedrijf in hun eentje en de eenmanszaak is relatief simpel om op te starten.
Ruim een miljoen ondernemers kozen voor de eenmanszaak als rechtsvorm.
Bij een eenmanszaak als ondernemingsvorm is er 100% controle over het bedrijf, en het inkomen uit het bedrijf valt uiteindelijk gewoon onder de inkomstenbelasting. Ook als het bedrijf groeit is er vaak maar weinig aanleiding om over te stappen.
Samen een vennootschap oprichten
Indien twee of meer personen samen het eigendom van de onderneming delen is de keuze voor de vennootschap onder firma (vof) voor de meeste ondernemers vanzelfsprekend, maar een maatschap of commanditaire vennootschap behoort dan ook tot de mogelijkheden.
En dan hebben we het alleen nog maar over de natuurlijke ondernemingsvormen waarbij ondernemers zelf geheel aansprakelijk zijn voor alle gevolgen van de onderneming. Deze aansprakelijkheid is een belangrijk punt waarop ondernemingsvormen kunnen verschillen.
Natuurlijke ondernemingsvormen
Verreweg de meeste bedrijven zijn natuurlijke ondernemingsvormen. Vooral de opkomst van het aantal zzp’ers heeft het aandeel sterk laten groeien. Zo zijn het aantal bedrijven tussen 2008 en 2017 verdubbeld naar ruim 1,60 miljoen. Hiervan waren er eind 2017 ruim 1,25 miljoen een natuurlijke ondernemingsvorm.
Het grootste risico van bedrijven met deze rechtsvorm is dat de wet de zelfstandig ondernemers volledig aansprakelijk stelt voor alle aansprakelijkheid die op het bedrijf rust. Dit wordt ook wel hoofdelijke aansprakelijkheid genoemd.
Bij een eenmanszaak of vof ben jij aansprakelijk voor de onderneming
Onverwachte aansprakelijkheid valt gedeeltelijk te verzekeren, maar zeker niet alles! Als er maar een klein aantal klanten zijn, of grote klanten die zorgen voor een groot percentage van de omzet, kan dit zeer riskant zijn. Wat als er nu iets mis gaat met deze klanten en deze omzet niet meer als vast gerekend kan worden? Kunnen de schulden dan nog wel betaald worden?
Bij natuurlijke ondernemingsvormen ben je hoofdelijk aansprakelijk met je hele privé-vermogen.
Gaat er iets namens het bedrijf mis, dan is de ondernemer 100% aansprakelijk, met uiteindelijk zelfs zijn privévermogen. Dit zijn zaken waar een ondernemer goed op moet letten voor hij een natuurlijke onderneming start. De verschillende natuurlijke ondernemingsvormen zijn:
Privaatrechtelijke ondernemingsvormen
Over het algemeen zijn de natuurlijke ondernemingsvormen zeer populair, maar in verschillende sectoren zien we meer privaatrechtelijke ondernemingen. Bijvoorbeeld bij bedrijven die sterk afhankelijk zijn van kostbare machines, zoals de auto- of metaalindustrie.
Deze bedrijven kunnen bestaan uit samenwerkingsvormen, en dit zijn instanties die volgens de wet zelf kunnen handelen. Deze kan zelf transacties maken en de onderneming zelf, en niemand anders, is aansprakelijk voor de gevolgen. Het eigendom is geregeld via aandelen maar aandeelhouders zijn niet aansprakelijk. Soms zijn ze zelfs geen onderdeel van het bestuur.
Wil je advies van een boekhouder of administratiekantoor? Met enkele vrijblijvende offertes vergelijk je eenvoudig de tarieven van boekhouders en accountants uit je eigen regio.
Eigenaren niet met privévermogen aansprakelijk
Bij een privaatrechtelijke onderneming staan de eigenaren staan dus los van het bedrijf en zijn deze niet aansprakelijk voor de handelingen die het bedrijf doet. Als het misgaat dan raken aandeelhouders en investeerders hun investering kwijt, maar hun privévermogen is geen onderpand voor het bedrijf. Tenzij daar aanleiding voor is, bijvoorbeeld als ze als bestuurder aansprakelijk worden gesteld voor hun eigen handelen.
In ons land zijn zo’n 400.000 van dit soort ondernemingen actief waarbij de besloten vennootschap met ruim 340.000 bedrijven veruit de meest populaire optie is. Maar er zijn verschillende privaatrechtelijke ondernemingsvormen:
- Besloten Vennootschap BV
- Engelse Limited Ltd
- Naamloze Vennootschap NV
- Coöperatie
- Vereniging & stichting
- Kerkgenootschap
Publieke ondernemingsvormen
Om het rijtje compleet te maken: er zijn ook publiekelijke ondernemingsvormen. Deze zijn opgericht door de overheid. Vormen zijn de staat, provincies, gemeenten, maar ook waterschappen, bedrijf- en productschappen. Deze rechtsvormen zijn alleen voor de overheid.
Ben je op zoek naar een ondernemingsvorm omdat je je gaat inschrijven bij de KvK? Lees dan verder over ondernemer worden, boekhouden of het ondernemingsplan.
Veelgestelde vragen
Enkele veelgestelde vragen over ondernemingsvormen zijn:
wat zijn ondernemingsvormen?
Ondernemingsvormen, ook wel rechtsvormen genoemd, zijn de verschillende bedrijfsvormen. De ondernemingsvormen hebben invloed op de aansprakelijkheid, administratie en enkele fiscale zaken van een onderneming.
Populair zijn de eenmanszaak, vennootschap onder firma en besloten vennootschap. Daarnaast zijn er ook nog andere ondernemingsvormen.
welke ondernemingsvormen zijn er?
De vereniging en stichting zijn bij veel mensen bekend. De eenmanszaak wordt het vaakst gekozen en ook de besloten vennootschap en vennootschap onder firma zijn populair. In dit artikel de verschillen en toelichting op deze rechtsvormen.
Daarnaast zijn er nog de ondernemingsvormen als de maatschap, naamloze vennootschap, coöperatie en commanditaire vennootschap.
Wat is de beste ondernemingsvorm?
Ongeveer de helft van alle bedrijven is een eenmanszaak. De meeste mensen die een eigen bedrijf starten besloten dus bij de Kamer van Koophandel dat dit de beste ondernemingsvorm voor hen was. Maar hierbij is de ondernemer wel zelf met zijn privé-eigendommen aansprakelijk, mocht het misgaan.
Bij een besloten vennootschap is dat niet het geval! Ook kan de ondernemer hierbij aandelen verkopen en bij een bedrijfsovername is een besloten vennootschap ook meestal een betere rechtsvorm. Er is dus niet één beste keuze, maar het is afhankelijk van de eigenaar, zijn plannen, omzet, winst en risico’s!
Wanneer kies je een rechtsvorm?
Bij het inschrijven bij de Kamer van Koophandel moet je de keuze maken. Bij een eenmanszaak of vennootschap onder firma doe je dit dus bij je bezoek aan de KvK. Bij een besloten vennootschap regelt de notaris dit voor je.
Achteraf kun je soms wisselen. Veel ondernemers starten bijvoorbeeld met een eenmanszaak en nadat deze enkele jaren van groei heeft meegemaakt laten ze deze omzetten naar een bv.
Ik mis de startup, zzp'er, interimmer of freelancer in dit rijtje!
Veel ondernemers zullen zeggen dat ze zzp’er of freelancer zijn, of omschrijven zichzelf als startup, als je hen vraagt naar hun ondernemingsvorm. Maar dit zijn slechts omschrijvende termen. Dit zijn geen ondernemingsvormen die je kunt kiezen bij de Kamer van Koophandel.
De meeste zzp’ers en freelancers zullen daarom als rechtsvorm waarschijnlijk hebben gekozen voor de eenmanszaak. Bij een snelgroeiende startup is de bv een meer populaire keuze.