Rechtsvormen
Bij de oprichting van je onderneming moet je een keuze maken tussen de verschillende rechtsvormen. De eenmanszaak, besloten vennootschap en de vof zijn bekende ondernemingsvormen. Welke rechtsvorm je kiest bepaalt wanneer jij met je privévermogen aansprakelijk bent en welke belastingen van toepassing zijn.
Inhoud:
- Wat zijn rechtsvormen?
- Eenmanszaak
- VOF
- maatschap
- vennootschap (CV of VOF)
- Privaatrechtelijke ondernemingsvormen
- Publiekelijke ondernemingsvormen
Wat zijn rechtsvormen?
Rechtsvormen, ook wel ondernemingsvormen genoemd, zijn de verschillende bedrijfsvormen. De rechtsvorm bepaalt de aansprakelijkheid en enkele fiscale zaken van een onderneming.
Bij het oprichten van een bedrijf maak je een keuze uit de verschillende rechtsvormen. Welke voor jouw bedrijf de beste keuze is, hangt af van welke inkomsten en risico’s je verwacht.
Welke rechtsvorm voor jouw bedrijf de beste keuze is, hangt af van welke inkomsten en risico’s je verwacht.
Wil je een eigen bedrijf starten? Het begint met het inschrijven bij de KvK. Wil je vooral wat extra inkomsten vanuit huis? Zie dan hoe je online geld kunt verdienen.
Ondernemingsvorm aanpassen is lastig
In haar Handelsregister houdt de Kamer van Koophandel bij welke rechtsvorm een bedrijf tijdens een bepaalde periode heeft. Het is belangrijk om de verschillen tussen de soorten rechtsvormen vooraf goed te begrijpen want het is lastig om na verloop van tijd de ondernemingsvorm aan te passen.
De keuze voor de rechtsvorm kan grote gevolgen hebben.
De verschillen zijn belangrijk. Bij sommige ondernemingsvormen is bijvoorbeeld de ondernemer zelf persoonlijk aansprakelijk. Daarbij ben je hoofdelijk aansprakelijk voor alle rechten en plichten (en dus schulden!) die voortkomen uit de onderneming. Hierbij kun je dus ook je privé-eigendommen verliezen.
Bij andere rechtsvormen is het bedrijf zelf verantwoordelijk. Gaat het bedrijf failliet dan kunnen de schuldeisers dus niet de ondernemer aansprakelijk stellen voor de schulden van de onderneming.
Eenmanszaak: de meest populaire rechtsvorm
Een van de eerste keuzes die je moet maken als je ondernemer wilt worden is de keuze voor een rechtsvorm. Het overgrote deel van de startende ondernemers begint een eenmanszaak.
Van de ongeveer 2,3 miljoen bedrijven die ons land begin 2023 telde, waren er 1,5 miljoen deze rechtsvorm. Veel mensen starten als zzp’er en de eenmanszaak is vrij simpel om op te starten.
Bij een eenmanszaak als ondernemingsvorm is er 100% controle over het bedrijf, en het inkomen van zelfstandig ondernemers valt hierbij gewoon onder de inkomstenbelasting. Ook als het bedrijf groeit is er vaak maar weinig aanleiding om over te stappen naar een andere rechtsvorm.
Twee op de drie ondernemers in Nederland hebben als rechtsvorm de eenmanszaak gekozen.
Zelf je administratie bijhouden met een goed boekhoudprogramma? Probeer e-Boekhouden.nl of MoneyMonk vrijblijvend uit. 100.000+ mkb-ondernemers gingen je voor.
Samen een vennootschap oprichten
Indien twee of meer personen samen het eigendom van de onderneming delen is de keuze voor de vennootschap onder firma (vof) voor de meeste ondernemers de beste rechtsvorm, al is een maatschap of commanditaire vennootschap ook een mogelijkheid.
Net als de eenmanszaak zijn dit natuurlijke ondernemingsvormen. Dat betekent dat ondernemers zelf verantwoordelijk zijn voor alle gevolgen van de onderneming. De wet stelt de eigenaar van een natuurlijke onderneming volledig aansprakelijk voor alle gevolgen. Dit heet ook wel hoofdelijke aansprakelijkheid.
De eenmanszaak en vennootschap onder firma (vof) zijn natuurlijke ondernemingsvormen.
Bij een eenmanszaak of vof ben jij aansprakelijk
Kun jij de schulden van jouw onderneming nog wel betalen als er iets misgaat? Bij een natuurlijke ondernemingsvorm ligt alle aansprakelijkheid bij de ondernemer. Je loopt hier altijd een risico.
Als je afhankelijk bent van enkele klanten, seizoensinvloeden of van een bepaalde leverancier of marketingkanaal, kan dit misgaan. Dan ben jij als ondernemer 100% aansprakelijk, met uiteindelijk zelfs je privé-vermogen.
Dit zijn zaken waarop je als ondernemer goed moet letten voor je een natuurlijke onderneming start. De verschillende natuurlijke ondernemingsvormen zijn:
Bij natuurlijke ondernemingsvormen ben je hoofdelijk aansprakelijk met je hele privévermogen.
Privaatrechtelijke ondernemingsvormen
In totaal zijn er veel meer bedrijven met natuurlijke rechtsvormen maar er zijn ook sectoren met meer privaatrechtelijke ondernemingen. Bijvoorbeeld bij bedrijven die sterk afhankelijk zijn van kostbare machines, zoals de auto- of metaalindustrie.
Deze bedrijven handelen voor eigen risico. Bij deze rechtsvorm is de onderneming zelf aansprakelijk voor de gevolgen. Het eigendom is geregeld via aandelen maar aandeelhouders zijn niet aansprakelijk. Soms zijn ze zelfs geen onderdeel van het bestuur.
Wil je advies van een boekhouder of administratiekantoor? Je kunt online tarieven vergelijken. Ontvang gratis een voorstel van drie boekhouders of accountants uit je eigen regio.
Eigenaren niet met privévermogen aansprakelijk
Bij een privaatrechtelijke onderneming kunnen bestuurders alleen aansprakelijk zijn voor hun eigen handelen. Als het misgaat raken aandeelhouders en investeerders hun investering kwijt, maar verder is hun privévermogen veilig. Eigenaren zijn hier niet privé aansprakelijk voor de gevolgen van de onderneming.
In ons land zijn begin 2023 ruim 500.000 van dit soort ondernemingen actief waarbij de besloten vennootschap met ruim 430.000 bedrijven veruit de meest populaire optie is. Maar er zijn verschillende privaatrechtelijke ondernemingsvormen:
- Besloten Vennootschap BV
- Engelse Limited Ltd
- Naamloze Vennootschap NV
- Coöperatie
- Vereniging & stichting
- Kerkgenootschap
Publieke rechtsvormen
Om het rijtje compleet te maken: er zijn ook publiekelijke ondernemingsvormen. Organisaties met een publieke rechtsvorm zijn opgericht door de overheid. Vormen zijn de staat, provincies, gemeenten, maar ook waterschappen, bedrijf- en productschappen. Deze rechtsvormen zijn alleen voor de overheid.
Ben je op zoek naar een ondernemingsvorm omdat je je gaat inschrijven bij de KvK? Lees dan verder over ondernemer worden, boekhouden of het ondernemingsplan.
Veelgestelde vragen
Enkele veelgestelde vragen over rechtsvormen zijn:
wat is een rechtsvorm?
Een rechtsvorm, ook wel ondernemingsvorm genoemd, is een bedrijfsvormen. Deze bepalen de aansprakelijkheid, administratie en enkele fiscale zaken van een onderneming. Populaire rechtsvormen zijn de eenmanszaak, vennootschap onder firma en besloten vennootschap. Daarnaast zijn er ook nog andere mogelijkheden.
welke ondernemingsvormen zijn er?
Bekende rechtsvormen zijn de vereniging en stichting. De eenmanszaak is populair onder freelancers en zzp’ers en ook de besloten vennootschap en vennootschap onder firma zijn populair. In dit artikel de verschillen en toelichting op deze rechtsvormen. Daarnaast zijn er nog de ondernemingsvormen als de maatschap, naamloze vennootschap, coöperatie en commanditaire vennootschap.
Wat is de beste ondernemingsvorm?
Twee op de drie van alle Nederlandse bedrijven is een eenmanszaak. De meeste mensen die een eigen bedrijf starten besloten dus bij de Kamer van Koophandel dat dit de beste ondernemingsvorm voor hen was. Maar bij deze rechtsvorm ben jij als ondernemer wel zelf met je privé-eigendommen aansprakelijk, mocht het misgaan.
Bij een besloten vennootschap is dat niet het geval. Ook kan de ondernemer hierbij aandelen verkopen en bij een bedrijfsovername is een besloten vennootschap ook meestal een betere rechtsvorm. Er is dus niet één beste keuze, maar het is afhankelijk van de eigenaar, de plannen, omzet, winst en risico’s.
Wanneer kies je een rechtsvorm?
Bij het inschrijven bij de Kamer van Koophandel bepaal je welke rechtsvorm je kiest. Bij een eenmanszaak of vennootschap onder firma doe je dit dus bij je bezoek aan de KvK. Bij een besloten vennootschap regelt de notaris dit voor je.
Je kunt het later wisselen. Veel ondernemers starten bijvoorbeeld met een eenmanszaak en nadat deze is gegroeid laten ze deze omzetten naar een bv.
Ik mis de startup, zzp'er, interimmer of freelancer in dit rijtje!
Veel ondernemers omschrijven zichzelf als zzp’er of freelancer of eigenaar van een startup, als je ze naar hun ondernemingsvorm vraagt. Maar dit zijn slechts omschrijvende termen. Dit zijn geen rechtsvormen die je kunt kiezen bij de Kamer van Koophandel.
De meeste zzp’ers en freelancers hebben waarschijnlijk de eenmanszaak als rechtsvorm. Bij een snelgroeiende startup is de bv een meer populaire keuze.