Commissie en rapport waarschuwen accountants

Een door de AFM geschreven rapport en een door het ministerie van Financiën aangestelde commissie uiten hun zorgen over de accountancysector. Volgens minister Hoekstra komt het moment dichterbij dat men van zelfregulering naar regulering gaat. Een aanpassing van het huidige accountantsmodel is nakende.

Minister Wopke Hoekstra van Financiën kondigde vorige week woensdag aan een adviescommissie te benoemen voor de accountantssector. In diezelfde week publiceerde Autoriteit Financiële Markten het rapport ‘Kwetsbaarheden in de structuur van de accountancysector’. Verandering lijkt noodzakelijk.

Hoewel er nergens van definitieve maatregelen wordt gesproken en de AFM de mogelijkheid open houdt dat de problemen nog binnen het huidige model opgelost kunnen worden, heerst de mening wel dat accountants in Nederland de regie kwijt zijn. “‘Het moment komt dichterbij dat we van zelfregulering naar regulering gaan”, zo zei Hoekstra volgens het FD.

Rijksaccountant of afsplitsen adviesactiviteiten

De basis voor die regulering wordt in het rapport van de AFM gelegd. Zo worden de zwakheden van het huidige model geïnventariseerd, maar komt de toezichthouder ook met alternatieve modellen. Voorgesteld wordt bijvoorbeeld om de adviesactiviteiten bij de grote kanten af te splitsen, om accountants in overheidsdienst te nemen (de zogenaamde rijksaccountant) en om de plicht van bedrijven om zich door een accountant te laten controleren te schrappen.

Het is op zich niet onlogisch dat de AFM en het ministerie van Financiën zich klaarmaken voor actie. De afgelopen vier jaar heeft de sector het namelijk zelf mogen proberen. Nadat er een aantal affaires plaatsvonden, zoals die rondom Vestia en Imtech, stelden de accountantssector in 2014 een groot hervormingsplan op. Er kwamen onafhankelijke raden van commissarissen, het beloningssysteem werd aangepast en kantoren besloten meer tijd te nemen voor controles.

‘Het gaat te langzaam’

Dit alles verbeterde weliswaar de kwaliteit, maar het blijkt niet genoeg. Volgens voorzitter Ada van der Veer van Monitoring Commissie Accountancy gaat het te langzaam en zijn de accountants niet bereid om de echte problemen van het huidige model onder ogen te zien.

Zo wordt er in het rapport onder meer gesproken over beleggers die geen flauw idee hebben of de accountant zijn werk wel goed heeft gedaan, over commercieel ingestelde adviseurs en accountants die onder één dak zitten, terwijl ze eigenlijk het publiek belang zouden moeten dienen, en om klanten die voor hun eigen controle moeten betalen.

Alternatieven niet heel realistisch

De voorgestelde modellen van de AFM zijn niet heel realistisch: voor het merendeel moet de Europese wetgeving aangepast worden. En wanneer Nederlandse accountancykantoren worden verplicht om hun adviestak af te stoten, dan lopen ze uit de pas met internationale kantoren. Maar de toezichthouder en de minister van Financiën zijn wel serieus in hun mening dat er iets moet veranderen.