Gesubsidieerd ondernemen

De overheid maakt al sinds jaar en dag gebruik van het subsidie-instrument om ontwikkelingen die zij wenselijk vindt te stimuleren. Zo ook het ondernemerschap. Een aantal regelingen zijn specifiek gericht op het stimuleren van ondernemerschap. Sommigen zijn te vinden in de hoek van de belastingen (zelfstandigenaftrek, kleine ondernemersregeling e.d.). Andere regelingen zijn te vinden in de eindeloze subsidieoverzichten, zowel nationaal als internationaal.

Ik vraag mij regelmatig af wat de overheid hiermee denkt te bereiken? Volgens mij zijn er geen mensen die voor zichzelf beginnen vanwege de zelfstandigenaftrek of andere fiscale voordelen die je als zelfstandig ondernemer geniet. Natuurlijk, het is mooi meegenomen, maar het is niets meer of minder dan een cadeautje. Een onderneming begin je vanuit liefde, passie of droom. Op het moment dat je een onderneming begint vanuit rekenwerk dan is het mijn inziens bij voorbaat gedoemd om te mislukken.

Subsidie verbloemt levensvatbaarheid onderneming

Als je alles gaat doorrekenen dan kom je nooit uit. De uren die je als zelfstandig ondernemer maakt, vooral in het begin van je bedrijf, staan in geen verhouding met de opbrengsten die je hier uit haalt. Toch moet je als ondernemer door deze fase heen. Dit maakt je persoonlijk sterk en je bedrijf levensvatbaar. Als je dit gaat verbloemen door middel van het geven van subsidies dan zit er structureel iets fout.

Een goed voorbeeld hiervan is de kunstsector. Deze is vele tientallen jaren (en nog steeds) overspoeld geweest door subsidies van de overheid. Kunstenaars konden vele jaren lang genieten van een inkomen zonder dat hier al te veel tegenover stond. Op het moment dat deze subsidies verdwijnen dan valt de bodem weg onder het vertrouwde bestaan. Dan moet de kunstenaar het redden in de harde wereld van vraag en aanbod. Alleen de echte vakmensen blijven dan nog overeind.

In de kunstsector komt langzamerhand tot het besef dat subsidies structureel geen oplossing bieden. Zelf ben ik van mening dat de overheid veel beter de rol van eerste opdrachtgever op zich kan nemen. Het grootste probleem van een startende ondernemer (maar ook van een startende kunstenaar) zit namelijk in het vinden van de eerste klant; als het eerste schaap over de dam is-principe. Met een dergelijke rol kan de overheid de opstartfase stimuleren van die bedrijven en initiatieven die ze zinvol vindt. Vervolgens moeten deze bedrijven en initiatieven het verder zelfstandig zien te rooien.

Patrick Bijman